به گزارش ملیت به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، تعطیلی اجباری مدارس و دانشگاه‌ها بعد از شیوع کرونا و ادامه دار بودن این روند تا مدت نامعلوم بلاتکلیفی را برای دانش آموزان و داوطلبان کنکور به دنبال دارد هرچند که این بلاتکلیفی منحصر به محصلان نیست و کل کشور و حتی دنیا را در بر گرفته است، اما آنچه در این میان به شدت باید مورد توجه قرار گیرد نوع مواجهه با این شرایط است تا کمترین آسیبی برای دینفعان داشته باشد.
در اوضاع و احوالی که شاید بتوان شرایط دانشجویان را بهتر توصیف کرد که حداقل تعیین تکلیف پایان ترم برایشان مشخص است، دانش آموزان هیچ برنامه‌ای درباره امتحان نهایی و کنکور ندارند و حالا اظهار نظر‌های متعددی و گا‌ها نگران کننده‌ای برای دانش آموزان و داوطلبان کمتری مطرح می‌شود که در ادامه چند و چون ماجرا را بررسی می‌کنیم.
بلاتکلیفی تقویم آموزشی و سرگردانی کنکوری ها!
بعد از چند مدت بلاتکلیفی و نگرانی که داوطلبان کنکوری در پی سرگردانی تاریخ برگزاری کنکور داشتند، ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش گفت که تعویق زمان برگزاری کنکور مسئله‌ای نیست که بتوان الان برای آن تصمیم گیری کرد و اگر تقویم آموزشی آموزش و پرورش عوض شود زمان برگزاری کنکور سراسری هم به تبع آن تغییراتی دارد، اما با توجه به این شرایط هنوز تصمیم برای تغییر تقویم آموزشی از سوی آموزش و پرورش مطرح نشده است تا ستاد کرونا در این مورد تصمیم گیری کند و آموزش و پرورشی‌ها هم مدتی است از بررسی سناریو‌های مختلف برای تغییر تقویم آموزشی سخن می‌گویند، اما هنوز اعلام رسمی نشده است.
بر همین اساس هامون سبطی کارشناس حوزه آموزش و پرورش بیان کرد: تقویم آموزشی عرفی در میان دانش آموزان کنکوری (پیش دانشگاهی و سال دوازدهم) در سه دهه اخیر اینگونه بوده که یاددهی - یادگیری درس‌های سال آخر به همراه دوره جدی‌تر و عمیق‌تر درس‌های سال‌های قبل، از نیمه دوم تیر ماه هر سال آغاز می‌شده است و در اواخر اسفند عملا درس مدارس به پایان می‌رسید، در فروردین ماه کلاس‌هایی برای رفع عقب ماندگی‌های موردی یا دوره و رفع اشکال ادامه داشته و از پایان فروردین عملا در مدارس چه دولتی و چه غیردولتی آموزش خاصی اتفاق نمی‌افتاده است و بچه‌ها رها گذاشته می‌شدند.
او ادامه داد: با تعطیلی مدارس در نیمه‌های اسفند سال گذشته، به شکل میانگین ۲۰ درصد مباحث کتاب‌های سال دوازدهم باقی مانده و در مدارس آموزش داده نشده است، البته چیدمان درس‌ها در کتاب‌های درسی به شکلی است که معمولا فصول پایانی سبک‌تر هستند و آموزش‌های صوتی و تصویری در صدا و سیما تا حدی این ۲۰ درصد بازمانده را پوشش داده و می‌دهد، اما خلاصه ماجرا این است که در سال دوازدهم بر خلاف یازده سال دیگر، اواسط اسفند مساوی با اواخر تقویم آموزشی مدارس است.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش معتقد است شاید باقی ماندن حدود ۲۰ درصد پایانی کتاب‌های سال دوازدهم برای موفقیت در امتحانات نهایی دانش آموزان مشکل ساز باشد، اما در رقابت داوطلبان کنکور ۹۹ تاثیرش چشمگیر نیست، از سویی بسیاری از دانش آموزان کنکوری ترجیحشان خودآموزی در خانه یا در کلاس‌های ویژه کنکور است که این تعطیلات زودرس امکان آن را بیش از پیش فراهم آورده است و تمام این توضیحات درباره نیمی از داوطلبان کنکور ۹۹ است.
سبطی ادامه داد: حدود ۵۰ درصد داوطلبان آزمون سراسری سال ۹۹، فارغ التحصیل سال‌های گذشته هستند که تعطیلی مدارس هیچ تاثیری بر روند کاری آن‌ها نمیگذارد، اما ۲ موضوع اصلی وجود دارد که باید به آن در این حوزه توجه شود اول آنکه همه گیری کرونا در کشور، یک بحران است و همه جنبه‌های زندگی دانش آموزان و خانواده‌ها از جمله جنبه‌های آموزشی و آمادگی برای شرکت در رقابت کنکور را تحت تاثیر قرار می‌دهد که پس سازگار شدن با شرایط جدید نیازمند چند هفته فرصت است.
او افزود: آموزشگاه‌های ویژه کنکور هم تعطیل شده‌اند و تبدیل فرایند یاددهی - یادگیری از حالت حضوری به حالت مجازی نیازمند چند هفته فرصت بود که خوشبختانه اغلب آموزشگاه‌های بااصالت و مجوزدار از عهده آن برآمده اند.
متولی نهایی تغییر تقویم آموزشی کجاست؟
محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش بار‌ها به تصمیم ستاد مدیریت کرونا برای تغییر تقویم آموزشی و بررسی چندین سناریو در آموزش و پرورش برای تعیین تکلیف وضعیت دانش آموزان اشاره داشته است، اما همین روند آرام در تصمیم گیری موجب شد که بهارستانی‌ها گام رو به جلوتری برداشته و وارد عمل شوند تا آنجا که از اعضای کمیسیون آموزش مجلس پیشنهاد استفاده از سوابق تحصیلی و حذف آزمون کنکور را داشته اند، اما این موضوع جوانب بسیاری دارد و در شرایط فعلی کفه عواقب آن بر مزایا سنگینی می‌کند.
سبطی در این مورد اظهار کرد: باید توجه داشته باشیم که کرونا ویروس آشنایی نیست، هنوز نمی‌دانیم که دچارشدن به آن ایمنی موثر و درازمدت در انسان پدید می‌آورد یا نه، هنوز نمی‌دانیم که گرم شدن تدریجی هوا باعث کمرنگ و محو شدنش می‌شود یا نه. رسیدن به دارو‌های اختصاصی یا واکسنی که در سطح جهانی در دسترس باشد نیز نیاز به چند تا چندین ماه زمان دارد، بنابراین در این شرایط ناشناخته و بحرانی پیشنهاد‌های ناپخته یا اظهارنظر‌های شخصی بی مسئولیتی مطلق است و اگر از زبان مسئولان رسمی باشد نابخشودنی است.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش تاکید کرد: بی شک برگزاری کنکور در شرایط کرونایی کم خطرتر از برگزاری امتحانات نهایی است، زیرا کنکور در یک روز و امتحانات نهایی در ۱۰ روز یا بیشتر برگزار می‌شود.
سبطی با تاکید بر اینکه پیشنهاد برگزارنشدن کنکور سراسری برای حفظ سلامت داوطلبان به طریق اولی برگزار نشدن کنکور‌های کارشناسی ارشد و دکتری و بویژه امتحانات نهایی را در پی دارد، گفت: این یعنی به تعطیلی کشاندن کل نظام آموزشی کشور که اظهارنظر و بررسی درمورد آن فقط در محدوده دانش و اختیارات استادان بزرگ همه گیرشناسی و ستاد ملی مقابله با کروناست.
او بیان کرد: متاسفانه حرف زدن از حذف کنکور دستاویزی پوپولیستی بوده و هست تا جایی که در شعار‌های تبلیغاتی نامزد‌های ریاست جمهوری دو دهه اخیر تا نامزد‌های مجلس شورای اسلامی و غیره خوش می‌درخشد، رقابت علمی با یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر برای رسیدن به کمتر از ۳۰ هزار رشته - محل که آینده شغلی دارد، رقابت سخت و طاقت فرسایی است، و همه از آن واهمه دارند یا خاطراتی تلخ در خاطره، پس هر کسی که بیاید و بر طبل حذف کنکور و بدگویی از آن بکوبد، خوش لحن و نیک خواه جلوه می‌کند، اما این یک مردم فریبی آشکار و نسبتا نخنماست.
حذف کنکور و نفوذ رانت در پذیرش دانشگاه
سال هاست از حذف کنکور صحبت می‌شود و آنقدر این موضوع مطرح شده است که به جرات از آن می‌توان به عنوان نوستالژی بی ثمر دوران تحصیل نام برد، همان آزمونی که بهترین دوران عمر هر نوجوان را در خوف و رجای کسب کرسی دانشگاه‌های برند هدر داد و قریب به اتفاق افراد از این دوران چندان دل خوشی ندارند چه آن‌ها که راهی دانشگاه‌های برند شدند و چه آن‌هایی مسیرشان به سمتی دیگر رفت.
در شرایط فعلی که برگزاری کنکور هزاران، اما و اگر به دنبال دارد زمزمه حذف کنکور بیشتر شده است، اما سوال اینجاست در وضعیت کنونی این تصمیم که بعد از ۲-۳ دهه هنوز عملیاتی نشده است در مدت زمانی کوتاه چطور محقق می‌شود؟!
سبطی در این باره معتقد است که حذف این رقابت باعث افزوده شدن بر تعداد آن صندلی‌ها یا کاهش داوطلبان خواهان آن صندلی‌ها نمی‌شود، حذف این رقابت فقط باعث می‌شود که آن صندلی‌ها از طریق رانت‌های گوناگون به افراد و اشخاص ویژه برسد و این یعنی فاجعه ملی و همین کورسوی امید فعلی هم در دل چند میلیون نوجوان و جوان ایرانی که به حلقه‌های بسته رانت راهی ندارند، خاموش می‌شود و ناامیدی و خشم در وجود چندین میلیون ایرانی به این ترتیب نطفه می‌بندد.
او ادامه داد: از سوی دیگر تولید علم و فناوری در کشور به دست رانت خواران می‌افتد و به زودی با متخصاصانی رو به رو می‌شویم که هیچ تخصصی ندارند نه آکادمیک نه کاربردی و این نباید بشود و نمی‌شود همچنان که در سال ۹۵ و به ویژه ۹۷ با وجود شبکه درهم تنیده کاسبان حذف کنکور و جایگزینی معدل به جای آن، با اقدام قاطع دانش آموزان و خانواده هایشان و همراهی بیش از ۱۷۰ نماینده مجلس و دفتر ریاست جمهوری و غیره جلوی این فاجعه ملی گرفته شد.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش تاکید کرد: اما چرا هنوز برخی بر این طبل توخالی می‌نوازند و رعشه به پیکر مضطرب دانش آموزان و داوطلبان کنکور و خانواده هایشان وارد می‌کنند؟ به هر حال کنکور حدود ۱۵ میلیون ایرانی را به شکل مستقیم یا غیرمستقیم تحت تاثیر خود قرار می‌دهد بنابراین می‌بینیم که افرادی که در حوزه‌های خارج از وزارت علوم و سنجش دانش آموزان و دانش جویان هستند بیش از متولیان رسمی این نهاد‌ها در همین یک ماهه اخیر درمورد کنکور سراسری اظهار نظر کرده اند و باعث سردرگمی دانش آموزان و دبیران شده اند.
او گفت: گاهی میزان نا آگاهی برخی مسئولان درمورد کنکور و امتحانات نهایی به حدی است که جز تاسف و تعجب توصیفی به زبان نمی‌آید، اخیرا هم یکی از مسئولان حوزه آموزش پیشنهاد کرده است که امسال به جای کنکور بر اساس سوابق تحصیلی داوطلبان کنکور در دانشگاه‌ها پذیرش شوند.
سبطی به ذکر چند مورد درباره این اظهار نظر پرداخت و گفت: داوطلبان مشغول به تحصیل کنکور ۹۹ (دانش آموزان سال دوازدهم امسال) سابقه تحصیلی با تعریفی که در قوانین مجلس آمده است ندارند، زیرا ۲ سال است که زمان امتحانات نهایی از سال یازدهم (سوم دبیرستان) به سال دوازدهم منتقل شده است.
او اضافه کرد: امتحانات نهایی که لازمه ایجاد سوابق تحصیلی برای این گروه از داوطلبان کنکور است، در ۱۰ روز برگزار می‌شود و کنکور در یک روز، پس میزان مخاطره آمیز بودن امتحانات نهایی در شرایط شیوع کرونا و ادامه یافتن آن، چندین برابر کنکور سراسری است و درصورت توجه به این ملاحظات بهداشتی برگزار نشدن امتحانات نهایی بسیار واجب‌تر است، علاوه بر آن از همان داوطلبان پشت کنکوری هم بسیاری سابقه تحصیلی ندارند، زیرا دیپلمه سال ۸۴ به قبل هستند.
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش بیان کرد: در میان همین داوطلبان صاحب سابقه تحصیلی بیش از ۱۰ هزار نفر معدل بیست دارند و همگی می‌خواهند بر صندلی‌های پزشکی تهران یا کامپیوتر شریف یا حقوق تهران و غیره بنشینند، چه معیاری را برای رتبه بندی این ۱۰ هزار نفر در نظر می‌گیرید؟ مصاحبه حضوری؟ این یعنی به فساد کشیدن مدرسه و دانشگاه تکلیف افرادی با معدل ۱۹.۹۰ چه می‌شود؟ ۱۰۰ معدل ۱۹ به بالا داریم، آن‌ها چه کنند؟
سبطی متدکر شد: دانش آموزی با معدل ۱۸ در این شیوه، طرد شده تحصیلی به شمار می‌آید مگر آنکه رانت داشته باشد یا پول داشته باشد تا اگر دستش رسید و دست صندلی فروش‌ها قطع نشد، صندلی بخرد و اگر نه، در دانشگاه‌های روسیه و ژاپن و ترکیه و مجارستان و غیره به کمک دلال‌هایی که در ایران دفتر هم دارند پذیرش بگیرد و اگر در این حد پول نداشت، دانشجوی پولی دانشگاه‌های پولی شود که سهامداران و مدیرانش معرف حضورند و این سومین انگیزه برای برانداختن کنکور و جایگزینی معدل و سابقه تحصیلی به جای آن است.
راهکار اجرایی برای رفع بلاتکلیفی داوطلبان کنکوری چیست؟
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش به بیان راهکار‌هایی برای بهبود شرایط بلاتکلیفی داوطلبان اشاره کرد و گفت: همراهی وزارت فناوری و اطلاعات با داوطلبان کنکور و در دسترس قراردادن تدریس دبیران صاحب سبک کنکور که صلاحیت علمی و اخلاقی آن‌ها از مراجع رسمی احراز شده باشد، از طریق سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها با اینترنت رایگان به گونه‌ای که ذائقه دانش آموزان کشور دگرگون شود.
او ادامه داد: داوطلبان به جای شنیدن تکنیک‌های ساختگی و راه‌های میانبر تستی که در عمل کار نمی‌کند، با آموزش عمیق و مفهومی مباحث علمی در حد کنکور آشنا شوند و بساط هرزآموزان و کلاهبرداران آموزشی برجیده شود، در واقع کسانی که هنرشان در این است که بگویند بدون حل مساله یا اصلا بدون خواندن صورت سوال، می‌شود به پاسخ تست رسید که سرتاپا شیادی و کلاهبرداری است و تبدیل علم به شبه علم و دانش آموز به متفعت جویی نادان را دنبال می‌کنند.
سبطی به تشریح راهکار دوم پرداخت و اظهار کرد: در صورت کاهش روند پیشرفت بیماری تا پایان فروردین، آزمون سراسری با چند هفته تاخیر (برای جبران فرصت سازگاری با شرایط تازه) برگزار شود، امتحانات نهایی می‌تواند پس از کنکور نیز برگزار شود. به هر ترتیب بهتر است دست کم نیمی از بارم سوالات مربوط به نیم سال نخست باشد و از فصل‌های پایانی نیم سال دوم هم سوالی طرح نشود یا به میزان کمتری طرح شود.
این کارشناس آموزشی تاکید کرد: درصورت پیشرفت گسترش بیماری و بروز پیک‌هایی بزرگتر در اردیبهشت ماه، تصمیم‌گیری درمورد برگزاری یا عدم برگزاری هر نوع آزمونی که به تجمع افراد زیر یک سقف نیازمند است باید به ستاد کرونا، مسئولان بلندپایه کشور و دانشمندان علم همه گیرشناسی و روانشناسی اجتماعی، اقتصاد، جامعه شناسی و نظایر آن سپرده شود.
