کد خبر: ۱۷۵۷۱۵
تاریخ انتشار: ۰۶ مهر ۱۳۹۵ - ۱۳:۲۱
مصرف مواد مخدر و عوارض متعدد و ناخوشایند آن از مهم ترین دغدغه های فکری و یکی از ناگوارترین آسیب های اجتماعی عصر حاضر است. امروزه در کنار سه بحران جهانی فقر و رشد جمعیت، نابودی محیط زیست و تهدیدات هسته ای موضوع مواد مخدر بعنوان بحران چهارم و بزرگترین شوک هزاره سوم سبب گردیده که بالغ بر ۱۷۰ کشور جهان با این معضل دست و پنجه نرم کنند.
 بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان ملل متحد بالغ بر ۲۵۰-۲۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان به عنوان مصرف کننده مواد مخدر و روان گردانها می باشند.

اعتیاد یــک «بیمارى اجتماعی» است که عوارض جسمى و روانى فراوانی برای افراد دارای سوء مصرف مواد به همراه دارد و تا زمانى که بـه علل گرایش «بیمار» به« مواد اعتیاد آور» توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه‏ بخش خواهد بود و فـــرد مـــعتاد دوباره گرفتار « مواد اعتیاد آور» می‏ گردد. همچنین اعتیاد یکى از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب رکود اجتماعى در زمینه ‏هاى مختلف مى‌گـردد و ویــرانگری‏ هاى حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزش‌ها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مى‌اندازد.

نگاهی به آمارهای منشر شده نشان از شیوع نسبتاً بالا و روند رو به رشد این پدیده شوم در کشورهای جهان سومی دارد. آمار میزان مصرف مواد مخدر در کشور های توسعه یافته در سالهای اخیر نسبت به دو دهه قبل همواره با کاهش همراه بوده اما در مقابل در کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه آمارها سال به سال بر افزایش گرایش آحاد مردم به خصوص قشر جوان به مواد مخدر حکایت دارد.

ارتباط مصرف مواد و رفتارهای اعتیادآمیز با سایر انحراف ها از یک سو و از سوی دیگر پیوند ناگسستنی آن با مشکلاتی نظیر انواع اختلالات روانی، فرار از منزل، پرخاشگری، خشونت در رفتارهای اجتماعی، دزدی و ارتکاب بزه، افت و بی علاقه شدن به تحصیل، اقدام به خودکشی و فحشا اشاره به اهمیت توجه دوباره و تعمق در این مسأله دارد.

اهمیت موضوع اعتیاد در ایران به سبب شیوع گسترده آن است. یکی از دلایل بالا رفتن آمار اعتیاد در کشورهای در حال توسعه بخصوص در کشور ما ایران فقر و افزایش بیکاری جوانان است. قشری که در صورت برنامه ریزی و پرورش صحیح می تواند ناجی و گره گشای بسیاری از مشکلات یک کشور باشد در صورتی که به وضعیت تعلیم و تربیت، اوقات فراغت، اشتغال، ازدواج و … آنها توجهی صورت نگیرد، خود می تواند به عنوان یک شمشیر دو لبه عمل کند.

شیوع بالای بیکاری در میان قشر جوان کشور ما زنگ خطری است که اگر به آن توجهی نشود و برای رفع آن اقدامات لازم و کافی صورت نگیرد آسیب های جبران ناپذیری را برسیستم های اجتماعی، اقتصادی، سلامت و نظام فرهنگی ما وارد خواهد کرد.

افزایش جمعیت جوان، میزان آسیب پذیری جوامع را به لحاظ مصرف مواد مخدر مصنوعی مضاعف نموده است. زیرا جوانان امروزی یا بمنظور حس کنجکاوی خود به دنبال هم گرایی با روند تحولات اجتماعی جهانی و هویت یابی و یا برای رهایی از فشارهای اجتماعی، فرار از مشکلات و مسئولیت ها به سوی مصرف انواع مواد مخدر به ویژه مواد مصنوعی پناه می برند و مسأله اینجاست که بیش از ۵۴ درصد از جمعیت کشورما در سن زیر ۳۵ سال قرار داشته و گرایش بیشتر این گروه سنی به تجربه کردن مواد مخدر و سایر ترکیبات غیرمجاز می باشد و در صورت توجه نکردن به آموزش و پرورش و توسعه و سلامت آنان، همین جمعیت کلان که سرمایه بالقوهای جهت توسعه کشور است، تهدیدی برای آ ینده کشور خواهد بود.

پژوهشها حاکی از آن است که بیش از ۹۰ درصد از مصرف کنندگان مواد، مصرف مواد را در نوجوانی و جوانی آغاز می کنند و از طرفی شروع زودرس مصرف مواد، خطر مصرف بیشتر، مستمرتر و استفاده از مواد خطرناکتر را افزایش می دهد.

تحلیلگران مسائل سیاسى و اجتماعى بر این باورند که در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده موادمخدر مهمترین عامل به تباهى کشیدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار می‏ رود. متاسفانه گسترش دامنه مصرف موادمخدر در جامعه امروزى به حدى است که حتى قشر متفکر و تحصیل کرده را نیز به سمت خود کشانده است. مبارزه با اعتیاد نیز قطعاً بیش از آنکه ماموریتى در راستاى وظایف مصرحه نیروى انتظامى باشد، اقدامى است استراتژیک در مقابله با انحطاط اخلاقى جوامع. اعتیاد بعنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه بطور کامل ریشه‏ کن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشى مخلصانه حداقل می‏توان آنرا به کنترل در آورد.

نیم نگاهی به پیامدهای شوک عظیم مواد مخدر بعنوان زلزله خاموش، جنگ بدون مرز و بزرگترین منکر عصر حاضر بیانگر آن می باشد که از لحاظ بهداشتی سوء مصرف مواد مخدر و عوارض اعتیاد بعنوان چهارمین عامل مرگ کشور پس از تصادفات رانندگی، سکته های قلبی و سوختگی ها محسوب شده و بطور میانگین در سالهای اخیر روزانه حداقل پنج نفر بعلت ناخالصی های موجود در موادمخدر و سوءمصرف مواد، جان خود را از دست داده و هزینه های پزشکی زیادی را نیز بر جامعه تحمیل نموده است.

از لحاظ اقتصادی با ایجاد اختلال در سیستم اقتصادی کشور و درگیر شدن سرمایه های داخلی در معاملات غیرقانونی ناشی از خرید و فروش موادمخدر، سبب بروز مشکلات دیگری بر جامعه می شود. در همین راستا روزانه تعداد قابل توجهی از منابع انسانی کشور شامل افراد بی سواد تا تحصیل کرده، بیکار تا مهندس، مجرد تا متأهل، شهری و روستایی، ۱۰ ساله تا ۱۰۰ ساله، مذکر و مونث، افراد فاقد سابقه تا بزهکاران حرفه ای، بعلت ورود به جرگه موادمخدر، دستگیر می شوند.

از لحاظ اجتماعی بواسطه ارتباط مستقیم بین استفاده از موادمخدر و توسعه جرائم، شاهد افزایش آمار زندانیان ورودی به زندانها طی ربع قرن اخیر بوده ایم، بطوریکه جرائمی همچون شرارت، سرقت و اعمال منافی عفت با درصدهای رشد مواجه بوده است.

از لحاظ فرهنگی متأسفانه مصرف موادمخدر در جامعه برای افراد در معرض خطر که فاقد هرگونه حمایت های اجتماعی، عاطفی، مهارتهای مقابله ای، و باورها و نگرش های معنوی و … می باشند، بعنوان یک هنجار مثبت ذهنی و جزئی از سبک زندگی برای کسب لذت و گذراندن اوقات فراغت و دوری از استرس، اضطراب و ناامیدی تلقی گردیده است.

علاوه بر پیامدهای یاد شده، شاهد تغییر الگوی مصرف از موادمخدر طبیعی یعنی تریاک، حشیش، هروئین به مواد صنعتی و شیمیایی بوده بطوریکه درحال حاضر ۲۰۰۰ انواع ماده شیمیایی خطرناک و منحرف کننده در جهان تولید شده و در عصر جهانی شدن با شکسته شدن مرزها از زمین، هوا و دریا انواع زیادی از اینگونه مواد وارد کشور گردیده و به تبع آن با کاهش نرخ سنی و پیر گریزی و جوان گزینی موادمخدر روبرو هستیم.

شاخص های مختلف ذکر شده بیانگر تهاجم وسیع و همه جانبه و حکایت از هوشمندی و فعالیت شبانه روزی سیستم موادمخدر دارد که تلاش می کند با نفوذ از درب منازل، درب خوابگاهها و مراکز دانشگاهی، درب مدارس و محیط های کاری اعم از صنعتی، کارخانجات و پادگانها، به سوی تک تک افراد رفته و همو اره بدنبال جذب یک نفر جدید بوده تا بر جمعیت آمار معتادان افزون نماید و موجبات از بین رفتن انسانهای سالم را فراهم نماید.

اثر قدرتمند خانواده ها بر جوانان

عامل خانواده پیش بینی کننده ی قوی برای رفتارهای مصرف مواد، رفتارهای ضد اجتماعی و رفتارهای بزهکارانه در نوجوانان است. بیشترین افرادی که مواد مصرف می‌کنند برای اولین بار در خانواده با این مواد آشنا شده‌اند. استرس و درد حاصل از زندگی در یک خانواده معتاد، باعث استفاده از مواد در سایر اعضای خانواده می‌شود و بهترین برنامه پیشگیری برای برخی افراد در معرض خطر درمان شدن عضوی از خانواده است که مواد مصرف می‌کند.

ما تأثیرات عمده مثبت و منفی بر زندگی خود و اطرافیانمان داریم. متأسفانه اعتیاد، یکی از این اثرات منفی است. تجربیات فرزندان ما در خانواده تنها و عمده‌ترین عاملی است که تعیین می‌کند آیا آنها در آینده مواد یا الکل مصرف خواهند کرد یا خیر؟! خطر شروع مصرف مواد در جوانان بصورت تصاعدی بالا می رود اگر تعداد عوامل خطر از تعداد عوامل محافظت کننده بیشتر باشد.

توصیه پیشگیرانه به جوانان و نوجوانان

۱-خطرات و عوارض مصرف مواد اعتیاد‏آور را خوب بشناس.

۲- به هر کس که به تو مواد تعارف کرد محکم و قاطع بگو «نه».

۳- جواب هایى از قبل براى اصرار زیاد اطرافیانت آماده کن.

۴- موادمخدر را حتى یک بار هم امتحان نکن.

۵- یادت باشه که کشیدن سیگار مقدمه ا‏ی براى اسارت در چنگال اعتیاد به موادمخدر است.

۶- از رفت و آمد در مکان‏هاى آلوده و دوستى با افراد مشکوک پرهیز کن.

۷- از دوستى با افرادى که اختلاف سنى اونا با تو زیاده خوددارى کن.

۸- مواد اعتیادآور سم کشنده ا‏ی است که اثراتش به تدریج ظاهر می‏شه.

۹- به صحبت‏هاى پدر و مادرت که خیرخواه‏ترین دوستان تو هستن اطمینان کن.

۱۰- ارتباطت را با اونا محکم کن.

۱۱- اعتقادات و پایبندى مذهبى خودتو تقویت کن.

۱۲- با مطالعه، ورزش و تفریحات سالم براى اوقات فراغت خودت برنامه ‏ریزى کن.

۱۳- اونى که موادمخدر رو به جوونا معرفى می‏کنه، چهره ‏اش فرقى با دیگران نداره.

۱۴- به هنگام سختى و ناراحتى با پدر و مادر و یا یک بزرگتر مطمئن و قابل اعتماد مشورت کن.

۱۵- اگه نمى‌تونى حرفتو به اونا بزنى، مشاورین و روان شناسان خبره و مراکز مشاوره تحت پوشش بهزیستی با جان و دل حرفهاى تو رو می‏شنون و کمکت می‏کنن.

توصیه های پیشگیرانه به والدین

بیشترین تأثیر مخرب اعتیاد بر ارکان خانواده وارد مى آید، همانطورى که مؤثرترین عامل پیشگیرى از اعتیاد نیز نهاد خانواده است.

۱- درباره مواد اعتیادآور اطلاعات کافى کسب کنید.

۲- الگوى مناسبى براى فرزندان خود باشید و هرگز بر خلاف گفته خود عمل ننمائید.

۳- به صحبت‏هاى فرزندانتان خوب گوش کنید.

۴- با لبخند، تکان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب»، «من این را نمی‏دانستم» و … آنها را به گفتن بیشتر تشویق کنید.

۵- از فرزندانتان انتظار نداشته باشید آرزوهاى برآورد نشده شما را تحقق بخشند.

۶- از قبل، خود را براى پاسخگویى به سئوالات کنجکاوانه فرزندانتان آماده نمائید.

۷- با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تصمیم‏ گیرى و از بین بردن افسردگى وکم رویى فرزندان، آنها را در برابر شرایط آسیب‏ زا مقاوم سازید.

۸- راه مقاومت و پایدارى در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف موادمخدر به فرزندانتان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آنها نهراسند.

۹- وقت بیشترى را با فرزندانتان صرف کنید.

۱۰- مواضع خود را برابر سیگار، موادمخدر و الکل مشخص نموده، صریحاً آنرا به زبان بیاورید.

۱۱- نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصى در خانواده برقرار سازید و براى سرپیچى از آن تنبیهات مناسبى در نظر بگیرید و قاطعانه آنرا به مرحله اجرا در آورید.

۱۲- سعى کنید در ساعات غذا خوردن همه اعضاء خانواده را دور هم جمع کنید.

۱۳- فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانى نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف موادمخدر آگاه سازید.

۱۴- آنان را بیش از اندازه و بطور اغراق‏ آمیز نترسانید.

۱۵- از چگونگى دوست‏یابى و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید.

۱۶- به نحوه خرج کردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.

۱۷- براى اوقات فراغت آنان برنامه ‏ریزى کنید.

۱۸- بین فرزندانتان تبعیض قائل نشوید.

۱۹- تفکر انتقادى را که از ویژگی‏هاى دوران بلوغ و نوجوانى است در فرزندان خود سرکوب نکنید.

۲۰- آنان را به رعایت اصول مذهبى و انجام فرائض دینى تشویق کنید.

۲۱- در انجام فعالیت‏هاى منطقى به فرزندان خود استقلال و آزادى بدهید.

۲۲- اگر می‏خواهید مانع پویایى و رشد جسم و روان فرزندانتان نشوید، از انتقاد غیرسازنده، تمسخر و شرمنده کردن آنان مخصوصاً درمقابل دیگران جداً بپرهیزید.

۲۳- فرزندانتان را به خاطر رفتارهاى مثبت آنان تشویق کنید.

۲۴- در موقعیت‏هاى بحرانی، فشارها و تنش‏هاى روحی، راهنما و همراه فرزندان خود باشید.

۲۵- هرگز فضاى خانه را متشنج ننموده و از مشاجره و بحث‏هاى بیهوده بپرهیزید.

۲۶- در روابط خود با فرزندانتان همواره صادق و مهربان باشید.

۲۷- در صورت شک و تردید، وسائل شخصى و لباس هاى فرزندانتان را مخفیانه بازرسى نمائید.

۲۸- ترحم به معتادین محله ‏تان را خیانت به فرزندان خود بدانید.

۲۹- همواره در نظر داشته باشید که خانواده‏ ها در زمینه پیشگیرى از اعتیاد نقش بسیار مؤثرترى در مقایسه با نیروى انتظامى و سایر سازمان‏هاى مسئول بر عهده دارند.

   رعایت بسیارى از نکات مذکور منحصر به والدین نبوده بلکه سایر اعضاء خانواده بویژه برادران و خواهران بزرگتر را نیز در برمی ‏گیرد و چه بسا تاثیرپذیرى جوانان و نوجوانان از آنها در بسیارى از موارد بیش از پدر و مادر باشد.

بهتر است بدانیم:

حدود ۵درصد از جمعیت دنیا در سال گذشته از مواد غیر قانونی استفاده کرده اند. سالانه حدود ۲۴۵ هزار نفر در دنیا و ۴۰۰۰ نفر در ایران در اثر اعتیاد به مصرف مواد جان خود را از دست می دهند. در ایران حدود ۱٫۳۰۰٫۰۰۰ تا ۳۳۰۰٫۰۰۰مصرف کننده مواد مشکل دار وجود دارد.

سوء مصرف مواد مخدر رتبه چهارم بار بیماری ها در ایران است. اعتیاد پس از حوادث ترافیکی دومین علت مرگ های غیرطبیعی در ایران است. در هر روز ۱۱ نفر در ایران بر اثر اعتیاد جان خود را از دست می دهند. مصرف متامفتامین در ایران رو به افزایش است. درمان نگهدارنده با متادون همراه با سایر روش های کاهش آسیب در کنترل اپیدمی ویروس ایدز در معتادان تزریقی ایران موفق بوده است. یک پنجم از حدود ۱۶ میلیون معتاد تزریقی در جهان آلوده به HIV هستند. برای درمان وابستگی به مواد در دنیا سالانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار بودجه نیاز است. ۳۰۰۰۰۰ پرونده قضایی مستقیما مربوط به مواد است. ۴۵ درصد از زندانیان بطور مستقیم و ۶۵-۷۰درصد آنها بطور مستقیم یا غیر مستقیم مرتبط با مواد هستند. حدود یک سوم از افرادی که سیگار را امتحان می کنند سیگاری مزمن میشوند.

به عبارتی میتوان گفت مواد مخدر به عنوان یک ستیز دائمی بلند مدت، تا زمانی که بشر وجود دارد، عامل تهدید کننده ای برای سلامت جسمانی، بهداشتی، روانی، اجتماعی و فرهنگی انسان ها خواهد بود. در این راستا تلاش ما بر این است تا با ارتقاء سطح آگاهى اقشار مختلف جامعه پیشگیرى از اعتیاد را بر درمان معتادین مقدم بداریم. تمرکز بر پیشگیری، می تواند یک نقطه شروع باشد. برنامه های پیشگیری از اعتیاد عوامل محافظت کننده را تقویت کرده و عوامل خطرزا را کاهش می دهد. به امید روزى که جامعه‏ اى داشته باشیم که اگر هم در آن فرد معتادى وجود دارد، درصدد نجات خویشتن باشد.



 پایگاه خبری پیشوا

نام:
ایمیل:
* نظر: