در ادامه مشروح گفتگوی او را می خوانید:
وزارت دادگستری کم کار است یا تشریفاتی است؟
وزارت دادگستری نقشی در قانون اساسی برای ارتباط بین قوا دارد که هماهنگی و پیگیری طرحها و پاسخ به سئوال نمایندگان و مسایل حقوقی قوه مجریه یا پیگیری نیازها و پرونده های قوه قضاییه است.
روابط بین الملل قوه مجریه و مدیریت بر سازمان تعزیرات حکومتی نیز در اختیار وزارت دادگستری است. مرجع کنوانسیون مبارزه با فساد و حقوق شهروندی نیز با وزارت دادگستری است. حقوق کودک، حقوق مالکیت و مالکیت فکری دراقتصاد دانش بنیان، با وزارت دادگستری است. طبق تعریف سازمان ملل کودکان یعنی فرزندان زیر 18 سال هر جامعه هستند که جمعیت بزرگی شامل 23 میلیون نفر را پوشش می دهد. هیات واگذاری با وزارت اقتصاد و دارایی نیز با وزارت دادگستری است. بیش از 300 شرکت در حال واگذاری است. شورای داوری واگذاریها و اختلافات با ماست. کارها و وظایف وزارت دادگستری متفاوت است. تلاش داریم نقش ستادی و تنظیم روابط حقوقی دولت و قوه قضاییه را به خوبی بازی کنیم و تاثیر خوبی در ارتقای سلامت اجتماعی داریم.
شناسایی گلوگاه ها را یکی از اصلی ترین راههای مبارزه با فساد عنوان کردید ولی نگفتید این گلوگاه ها کجا هستند. چرا؟
من تعبیر گلوگاه نکردم. بسترهایی که زمینه بروز فساد را به وجود می آورد را گفتم. قانون مداری، انضباط و اجرای قانون مسیر جامعه را بر سلامت قرار می دهد. اگر قانونمداری و انضباط در حوزه مالی و اقتصادی رعایت نشود، مهمترین حوزه بروز مفاسد است. بی انضباطی و عدم اجرای قانون، محیط را برای ایجاد هر نوع تخلف و فساد فراهم می کند. این بحث عمومی و فرهنگی است. موضوع دوم، بحث شفافیت است. فساد در پستو اتفاق می افتد. وقتی فعالیت مالی و پولی زیر نورافکن انجام شود، فساد کاهش می یابد. تجربه جهانی به سمت شفاف سازی می رود. عنصر پاسخگویی نیز بسیار مهم است. موضوعات فساد نیز حوزه وسیعی از عملیات مالی، پولی و بانکی را دربرمی گیرد. بانک مرکز اسناد اعتباری و فعالیتهای پولی است. بیشترین وامها، تسهیلات و سپرده گذاریها توسط بانکها انجام می شود. حجم گردش مالی در کشور خیلی زیاد است. موسسات غیرمجاز متعدد داشتیم و اینها اصلا تمام فضای ما را آلوده و مبهم کرده بودند. هر چه تلاش می کردیم جلوی فساد را بگیریم دمل چرکین جای دیگر باز می شد.
همچنان هم داریم؟
سعی کردیم مواد حاد را برخورد کنیم. چند موسسه اعتباری تعطیل یا ادغام شدند. افرادی دستگیر شدند.
تعداد این تعاونی ها را دارید؟
سطوح فرق دارد. بانک مرکزی دنبال نظم اینهاست. نمی توان اینها را به راحتی بست. جذب سپرده کرده اند، مشتری دارند، وام داده اند. بیش از 1 میلیون و خرده ای سپرده گذار دارند. 8 تا 9 هزار میلیارد یکی از اینها جذب سرمایه کرده بود. این را نمی توان به راحتی تعطیل کرد. بیشتر تعاونی های اعتباری بودند. موسسات اعتباری تخلفاتی داشتند که چند تا از اینها را بانک مرکزی ادغام کرد و بانک شدند. برخی نیز تعطیل شدند. امسال پرونده جدید نداشتیم ادامه پرونده های قبلی است. نظم دهی به نظام بانکی یکی از ارکان سلامت اقتصادی است. در سه سال گذشته گامهای خوبی برداشتیم و عملا پرونده های بزرگ فساد را نداریم. موارد باقیمانده نیز دارد سامان می یابد.
لایحه نظام بانکداری به کجا رسید؟
در کمیسیون اقتصاد دولت مطرح است و من عضو نیستم. این بحثهای شرعی و تکمیلی مانند سود است. انضباط پولی و بانکی همچنان برای ما مسئله جدی است. دولت دنبال ساماندهی نظام بانکی است و هر چه گام برداریم به سلامت اقتصادی نزدیک می شویم. این کار سخت است. ما تعدادی حساب داریم که افراد هویت کامل ندارند. از گذشته 50 میلیون بوده که برخی اطلاعات را گرفته ایم و برخی ناقص است.
یعنی چه؟
شخصی مثلا حساب باز کرده و شماره شناسنامه نداده یا کپی شناسنامه نیاورده یا کپی دستکاری شده آورده. کد ملی ثبت نشده. با دستکاری زیر اسم پدر، کد ملی و ... چند حساب باز کنم و تخلف داشته باشم ولی همه به من برنگردد. بعد هم می گوید من این صاحب حساب نیستم. این یکی از مشکلات عمده است که از دهه های قبل و 50 سال پیش افراد حساب بازکردند و کسری ها بوده.
گردش مالی شان مشخص است؟
حسابها مختلف است. حدود 62 میلیون دارنده حساب یعنی شهروند با هویت روشن داریم که هر کدام چندین حساب دارند. حدود 350 میلیون حساب بانکی داریم. اعداد بسیار بزرگ است. چند سالی است به بانکها فشار می آوریم هویت صاحبان حساب را کامل کنید. وقتی دارنده حساب مشخص نیست، کسی در کار قاچاق و خلاف فعالیت می کند، شبکه افراد ناشناخته، روستایی، بی سواد، فرد مرده، بچه، تبعه خارجی حساب باز شده و در برخی شبکه ها چندین هزار میلیارد تومان گردش مالی داریم. در یکی دو سال اخیر شورای عالی مبارزه با پولشویی فعال شده. گردش مالی کشور بسیار بالاست. یک شبکه در قاچاق مواد مخدر و کالا شناسایی شده که 12 هزار میلیارد تومان در 3-4 سال گردش مالی داشت. یک حساب 6هزار، یکی 3هزار و یکی هزار میلیارد تومان بود که یک آدم بی سواد 27 ساله محور این دو حساب بود. اینها باید کنترل و نظارت شود. حدود 300 و خرده ای پرونده قاچاق مواد مخدر، قاچاق و فرار مالیاتی و گمرکی دست داشتند.
موضوع بعدی ما بحث فرار مالیات است. بخش زیادی مردم مالیات می دهند. تولیدکننده، کارمند و تاجر با شرکت و حساب و کتاب مالیات می دهد. تعداد زیادی از خدمت کشور استفاده می کنند و مالیات نمی دهند. فرار مالیاتی یک فساد بزرگ است. ثروتهای بادآورده و افسانه ای بهم می زنند.
چه اتفاقی می افتد؟
برآورد کردیم امسال بین 13 تا 30 هزار میلیاردتومان برآورد فرار مالیاتی داریم. ظرف 3 سال گذشته از 36 هزار میلیارد تومان اخذ مالیات به 80 هزار میلیاردتومان رسیدیم. معلوم می شود 30-40 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داریم. وقتی دو پرونده 200 میلیاردی می بینیم می گوییم خیلی زیاد است ولی فرار مالیاتی 40 هزار میلیارد است.
شما گفتید شرکتهای دولتی بزرگترین فرار مالیاتی را دارید؟
نه، گفتم شرکتهای دولتی بزرگترین بدهکاران شبکه بانکی هستند. البته برخی شرکتهای دولتی نیز بزرگترین بدهکاران مالیاتی هستند. سازمان مالیاتی جذب نیروی ممیز کرده و با جدیت تعقیب می کند. دولت نیز برخورد جدی با فراری های مالیاتی می کند. عملا جلوی خسارت عظیم را می گیریم.
می شود اسم این شرکتها را بدانیم؟
اسامی خاص نداریم. وقتی یک سازمان گزارش می شد، برخی از سازمانها و شرکتهای دولتی بودند که مالیات نپرداختند. طبق قانون گردش آزاد اطلاعات در آینده اسامی اینها را منتشر می کنیم. زمان تعیین شده و هشدار می دهیم تمام فعالیتهای دولت روی سامانه ها منتشر می شود. افراد متخلف نیز معرفی می شوند. این هم یکی از بسترهای فساد اصلی است. موضوع دیگر فساد، گمرک است. بحث قاچاق یکی از بسترهای فساد است و برخی با سند جعلی و با اظهارنامه خلاف کالا وارد می کنند. حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض را ندهند. این می شود قاچاق. منظور قاچاق غیرقانونی است. قاچاق از گمرک می آید یعنی بدون ضابطه کالایی وارد می شود. این مسئله بسیار مهم است. اولا نمی دانیم در کشور چه کالایی آمده. استاندارد دارد یا نه؟ حقوق گمرکی و عوارض داده یا نه. هم به تولید آسیب می زند و هم حقوق مردم کسب نشده؟
آماری شنیدم که از بین کانتینرهای وارداتی در بندر شهید رجایی، 3 کانتینر بررسی توسط دستگاه ایکس-ری وجود دارد. این مشکلات را چطور می شود حل کرد؟
قصه ساده نیست. بالای 80 معبر ورود کالا داریم. از هر کجا کالا می تواند وارد شود و مرزها باید همه کنترل شود. یکی از مسایل مهم، این است که سامانه گمرک به صورت سیستمی درباره واردات و صادرات قابل کنترل باشد. دهها میلیون تن واردات و صادرات داریم. روزی 4هزار کانیتنر جابجا می شود. برخی روزها چندهزار کامیون از بنادر بارگیری و تخلیه می شوند. حجم عملیات بسیار بزرگ است و یکی از گلوگاه های فساد و آسیب به کشور بوده. در 2 سال گذشته قوی ترین سامانه مالی و اقتصادی گمرک در کشور اعمال شده و نرم افزار بسیار قوی ای دارد. تمام طراحان و نرم افزارنویسان از فارغ التحصیلان خودمان هستند. فقط ظرف 3 سال گذشته درآمد گمرکی از 7هزار میلیارد به 14 هزار میلیارد تومان رسیده. یعنی 7هزار میلیارد فرار گمرکی داشتیم.
شما اعلام کردیم میزان قاچاق به زیر10 میلیارد دلار می رسد. آیا به این رقم می رسیم؟
با روند مقابله و مبارزه ای که در 2 سال گذشته شاهدیم امیدواریم. کشفیات 5 ماه گذشته را ببینید. نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات در مبارزه با قاچاق فعالتر شدند. در دادگستری و تعزیرات پرونده ها رسیدگی می شود. سرعت عمل بالا رفته. مبارزه با قاچاق کالا و ارز در اواخر سال 92 تصویب شد و بیشترین آیین نامه ها را داشت. امروز آیین نامه کد رهگیری هم تصویب شد و به زودی به دولت می بریم. قوانین برای مبارزه با قاچاق کامل شده. امسال از 25 میلیارد دلار واردات و صادرات قاچاق، به 15.5 میلیارد دلار می رسیم. برنامه جدی داریم تا پایان دولت این میزان به زیر 10 میلیارد دلار برسد. 10 میلیارد هم بسیار زیاد و فاجعه بار است ولی باید واقع بینانه حرکت کرد. برنامه با جدید تعقیب شد، آیین نامه مصوب دولت است و طبق قانون این کار را کردیم که دیگر کالای قاچاق در کشور توزیع نمی شود. اگر قاچاق گرفتیم کالای غیرمجاز کاملا معدوم می شود. کالاهای سالم و باارزش دیگر ابتدا در معرض فروش برای خروج از کشور می گذاریم و تضمین های شدید می گیریم که اگر کالا برگشت، از قبل چند برابر وثیقه می گیریم. اگر به فروش رفت، پولش به خزانه می رود. اگر فروش نرفت، طبق قانون معدوم می کنیم. چند محموله را هفته قبل معدوم کردیم.
خودروهای لوکس را هم معدوم کردید؟
فرقی نمی کند. هر کالایی که قاچاق باشد، معدوم می شود. 60 تا 70 خودروی گرانقیمت در چشم است ولی مجموعه ای که اخیرا معدوم شد چندین برابر خودرو قیمت داشت. اگر خریدار برای خودرو پیدا شد که بیرون از کشور برود، می فروشیم و پولش را به خزانه می دهیم. اگر فروش نرفت، معدوم می کنیم.
برای مردم چشمگیر است چند خودروی پورشه یا بنز معدوم شود؟
قانون برای ما مهم است. ده ها میلیارد ارزش محموله اخیر بود که معدوم شد.
پرونده فیش های حقوقی نجومی چه شد؟
بحث پرونده ها مانند فساد می ماند. چشممان را 200 پرونده فساد می گیرد و از دهها هزار میلیارد خسارت قاچاق، مالیات، بانک، گمرک غافل می شویم. بحث حقوقهای غیرمتعارف نیز همین است. تعداد و درصد کمی خلاف قانون بود. از گذشته نیز همین بحثهارا در سازمان بازرسی داشتیم. الان نیز مواردی شناسایی شده. برخی برخورد و افراد عزل شدند. پولها نیز برگشته. من جزئیات را نمی دانم. قرار بوده پولها را برگردانند وگرنه به دادگاه معرفی می شوند. اگر جرم هم مرتکب شده باشند علاوه بر برگشت پولها به دادگاه معرفی می شوند. اکثر قریب به اتفاق این پرداختها طبق قانون بوده.
قانون ایراد داشته؟
این را از دهه ها قبل گفتیم. برخی از قبل از انقلاب بوده. عدم تعادل در نظام پرداخت را داشتیم. قانون مدیریت استثناهای زیادی خورده. نمی خواهیم وارد جدل شویم. استثنا در مجلس، دولت، هیات مدیره ها و هیات امناها خورده. در دانشگاه ها استثنا خورده. عدم تعادل در حکم قانون بوده. قاضی بیش از کارمند می گرفته. استاد دانشگاه بیشتر از کارمند می گرفته. این امتیاز را می گوییم طبیعی است و الان با امتیازات گسترده روبروییم. اصلاح اساسی اینجا اتفاق می افتد. این بحث پرونده فساد نیست. بحث تعبیض فاحش در مقررات است. باید به نظام دهی در پرداخت در دولت و شرکتهای دولتی باید برسیم.
چه کسی باید نظارت می کرده؟
چیز پنهانی نبوده.
از دید مردم پنهان بوده؟
بله، قانون شرکتها داریم که 5 درصد سود شرکتها به عنوان پاداش به هیات مدیره می رسد. شرکتهای دولتی هم از این قانون استفاده کردند. سود 5 درصد یک شرکت دولتی بزرگ خیلی زیاد می شود. دولت یا نباید شرکت داری و بنگاه داری کند. یا باید شرکتهای دولتی را از بقیه شرکتها جدا کنیم و بگوییم پاداش نگیرد. ممکن است مدیران دولتی نیایند در شرکتهای دولتی. برخی شرکتهای دولتی 10 برابر یک بانک خصوصی هستند ولی یک دهم بانکها حقوق می گیرند. امسال آمدیم بحث وامها را سامان دهیم فیشهای حقوقی منتشر شد. دیگر فیشها پشت سر هم آمد و جو ساخته شد. چند بار در دولت بحث کردیم انتشار فیشها به نفع دولت شد. اگر خودمان می خواستیم سامان بدهیم حریف نبودیم. مقاومتهای زیادی می شد. الان فضا ایجاد شد و مطالبه اجتماعی درست شد. مقام معظم رهبری و سران قوا وارد شدند و تکلیف دولت روشن شد. دولت باید ساماندهی کند. در قانون خدمات کشوری داریم هر چه زودتر کار می کنیم به دولت وارد شود و تبدیل به لایحه و ارسال به مجلس شود.
کسی در این زمینه به دادگاه رفته؟
من مسئول نیستم و پیگیری نکردم.
باید سازمان تعزیرات حکومتی بگویید؟
قانون آمده برای سالم سازی در محیط کسب و کار باید سازمان تعزیرات تشکیل شود. قبلا متزلزل بوده و الان سازمان تقویت شده و همه می گویند باید تقویت شود. غذا، گوشت، کالاهای مصرفی، نوشیدنی ها بسیار مهم است. سلامت کل جامعه ممکن است به خطر بیفتد. اگر پرونده ها به دادگستری برود، روند طولانی است. گشتهای مشترک تعزیرات تقویت شده تا عملیاتی و سریع رسیدگی شود. گشتها را داریم توسعه می دهیم. قرار نیست پرونده سازی کنیم. رفع میادین، عرضه قاچاق، عدم رعایت استاندارد و محیط زیست، کم فروشی، بدفروشی، تقلب را دنبال می کنیم.
تحرکات اخیر منافقین را چطور تحلیل می کنید؟
دشمنان ما هر گاه موفقیت ما را می بینند دنبال ضربه زدن می افتند. طبیعی است با دستاوردهای عظیم ملت ایران، دشمنان بیکار نمی نشینند. پیشروی در حوزه سیاسی، موفقیت برجام، دستاوردهای شکستن تحریم، ایجاد امنیت، مقابله با داعش، ارتقای سیاسی، فضای خوب اجتماعی، شاخصهای خوبی است. مگر دشمنان ما، ورشکستگان منطقه ای مانند عربستان و همپالکی هایش آرام می نشینند؟ عجیب است به مفلوک ترین و بدنامترین گروه تشبث از راه ناچاری یافته اند. نشان دهنده اوج استیصال اینهاست. اگر جوانان می خواهند منافقان را بشناسند به داعش نگاه کنند. عملیات انتحاری را چند سال پیش اینها انجام دادند و پیرمردهای عابد و خوشنام را ترور کردند. امروز منافقان را به خدمت گرفته اند ولی سربازان امام همچنان در صحنه محکم و استوارند.
